Quá trình khắc phục sai phạm về quản lý đất đai, trật tự xây dựng đã để lại cho Đà Nẵng nhiều bài học quý giá. Từ đây, hàng loạt giải pháp về quản lý đất đai, xây dựng đã được triển khai, trật tự trong lĩnh vực này đã đi vào nề nếp, hiệu quả hơn.

Nhiều văn bản, chế tài mới nhằm siết lại quản lý đất đai, trật tự xây dựng theo hướng minh bạch, gắn với trách nhiệm được Đà Nẵng áp dụng.

Nhiều giải pháp siết chặt quản lý đất đai

Một trong những nguyên nhân dẫn tới sai phạm về đất đai là công tác nghiệp vụ chuyên môn chưa đáp ứng kịp yêu cầu thực tiễn. Theo lãnh đạo Sở TN&MT, để khắc phục thực trạng này, Sở đã tổ chức tập huấn Quy định về bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cho cán bộ, công chức làm công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại TP. Sở cũng cử báo cáo viên tập huấn chuyên đề về đăng ký, cấp GCNQSDĐ; thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất và những điểm mới. Thời gian tới, khi UBND TP ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 42/2014/QĐ-UBND quy định quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn TP, Sở TN&MT sẽ tổ chức tập huấn triển khai, nhất là việc phân cấp thẩm quyền cấp GCNQSDĐ lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân; việc quản lý, điều hành Hội đồng Giải phóng mặt bằng; việc phân cấp trong quản lý các Chi nhánh Trung tâm phát triển quỹ đất theo hướng phân cấp về UBND quận, huyện.

Trong kết luận của TTCP có nêu ở nhiều dự án việc định giá đất thấp, không sát thực tế, gây thất thoát lớn cho ngân sách. Để khắc phục tình trạng này, Đà Nẵng đã tiến hành nâng cao năng lực trong công tác xác định giá đất, xây dựng bảng giá đất. Hiện Sở TN&MT đang triển khai việc này, dự kiến hoàn thành trong quý 3 – 2018. Từ đây, TP sẽ có cơ sở ban hành các quy trình, phương án về giá đất, bản đồ giá đất hằng năm, thậm chí hằng tháng.

Trong Kế hoạch 9431 của UBND TP Đà Nẵng về  khắc phục sai phạm theo Thông báo kết luận 292 của UBKTTU, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì thanh tra, xử lý các dự án chậm tiến độ, chậm đưa đất vào sử dụng. Với các trường hợp vi phạm sẽ xử lý nghiêm, với các trường hợp chây ì, không phối hợp lập thủ tục gia hạn sẽ kiên quyết thu hồi. Bằng biện pháp quyết liệt này, Sở TN&MT đã tiến hành kiểm tra 79 dự án, khu đất, trong đó đã kiểm tra, lập biên bản xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai đối với 30 dự án, khu đất thuộc trường hợp phải gia hạn tiến độ sử dụng đất theo quy định. Hiện Sở đã trình TP ban hành Quyết định gia hạn với 21 dự án, khu đất. Trong đó, tổng số tiền phải nộp trong thời gian gia hạn của 17/21 dự án là gần 100 tỷ đồng. 9 dự án còn lại Sở đang lập thủ tục trình TP gia hạn. Với các dự án thuộc bán đảo Sơn Trà hiện đang chờ ý kiến Kết luận của TTCP.

Chuẩn hóa quy trình, nhân lực

Qua những sai phạm về trật tự xây dựng cho thấy công tác phối hợp quản lý giữa các đơn vị, các cấp còn lỏng lẻo, chưa gắn trách nhiệm trong xử lý vi phạm. Từ bất cập này, UBND TP Đà Nẵng đã phê duyệt quyết định về “Quy chế quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP”. Quy chế này là một trong những giải pháp quan trọng, phân công và gắn trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc xử lý vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn TP.

Nhằm loại bỏ cơ chế “xin-cho” trong hoạt động xây dựng, Sở Xây dựng đã đề nghị TP bỏ thủ tục “Tham mưu UBND TP thỏa thuận phương án kiến trúc công trình” và đã được chấp thuận. Ngoài ra, Sở Xây dựng cũng thực hiện đơn giản hóa và rút ngắn thủ tục hành chính liên quan đến hồ sơ xây dựng cơ bản, đã rút ngắn được 20% thời gian thực hiện thủ tục hành chính đối với thủ tục liên quan đến xây dựng cơ bản.

Trong việc thực hiện phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết về sử dụng đất các dự án, UBND TP bám sát ý kiến chỉ đạo của Thường trực Thành ủy, Hội đồng nhân dân TP. Từ đầu năm 2018 đến nay, TP đã phê duyệt 38 đồ án với diện tích hơn 432 ngàn m2. Việc triển khai thực hiện công tác quản lý quy hoạch xây dựng, quản lý kiến trúc xây dựng theo đúng quy hoạch và các quy định hiện hành. Ngoài ra, một giải pháp quan trọng để quản lý trật tự xây dựng được TP áp dụng là ứng dụng khoa học công nghệ. Cụ thể TP sẽ đầu tư  thiết bị và chuyển giao công nghệ máy bay không người lái để hỗ trợ công tác quản lý quy hoạch, trật tự xây dựng.

Đà Nẵng xác định đội ngũ nhân lực yếu kém, thiếu chuyên môn là nguyên nhân quan trọng để xảy ra sai phạm về trật tự xây dựng. Do đó, TP đã tập trung sắp xếp, kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đất đai tại cấp cơ sở và đội quy tắc đô thị cấp cơ sở. Theo Sở Xây dựng, mô hình bộ máy kiểm tra quy tắc đô thị là mô hình đặc thù, xuất phát từ yêu cầu của TP. Qua 20 năm, lực lượng quy tắc đô thị đã hướng dẫn, kiểm tra, xử lý kịp thời nhiều trường hợp vi phạm trật tự xây dựng, trật tự đô thị. Tuy vậy, do chưa có hướng dẫn, quy định của Trung ương nên hoạt động của lực lượng quy tắc đô thị gặp nhiều khó khăn, đơn cử như tiêu chuẩn quy định về trình độ chưa có. Cũng vì thế, việc kiểm tra, xử lý vi phạm trật tự xây dựng không theo kịp thực tế, để xảy ra sai phạm, tiêu cực. Trước thực trạng đó, TP đã rà soát lại toàn bộ lực lượng quy tắc đô thị, trong năm 2018 dự kiến sẽ chấm dứt hợp đồng lao động với 63 trường hợp chưa được đào tạo nghiệp vụ, đồng thời bổ sung thêm 140 nhân lực có trình độ nghiệp vụ cho Đội kiểm tra quy tắc đô thị các quận, huyện.

Có thể nói, sau những bài học quý báu được rút ra từ quá trình khắc phục vi phạm trong quản lý đất đai, trật tự xây dựng, Đà Nẵng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để công tác này hiệu quả, minh bạch hơn, tránh xảy ra vi phạm, tiêu cực. Thực tế, các số liệu thống kê từ đầu năm 2018 đến nay cho thấy tình trạng vi phạm trật tự xây dựng có những thay đổi theo chiều hướng tích cực, số lượng các công trình vi phạm đã giảm so với thời gian trước.

HẢI QUỲNH